Kategori: “Avrupalı” Olmak

Günümüz Avrupası halklarını oluşturan “aslî nesep”lerden birisinin “Germenler” olduğundan bahsetmiştik. Almanya, Danimarka, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, İsveç, Norveç, Avusturya, İsviçre, Kuzey İtalya, İzlanda, hatta, Kuzey ve Orta Fransa ile aşağı İskoçya ve İngiltere’yi oluşturan halkların kökenleri “Germen.” Germen kavimleri, Hıristiyanlıkla İsa’nın doğumundan beş yüz yıl sonra ancak tanışıyorlar. Ancak, Germen Avrupa’nın Hıristiyan olması büyük çatışmalar sonucu mümkün olabiliyor. Dokuzuncu hatta onuncu yüzyılı buluyor. Hıristiyanlık öncesi dinleri paganizm. Paganizmin esası, tabiata ve tabiat güçlerine duyulan saygı. Saygıyı getiren: “farkındalık.” Toprakla uğraşan, eken biçen tüm paganlar gibi Germenler de herşeyden önce güneşin hareketini izliyorlar.

Ermeni tarihi esasen bir zorunlu göçler, tehcirler tarihidir. Türkler kadar eski bir halk Ermeniler. bugün doğu ve güneydoğu anadolu dediğimiz bölge, 2600 yıl kadar önce “Ermenistan” olarak anılıyor. Kadim Ermenistan’ın bilinen ilk işgalcileri İranlılar. Sonra Büyük İskender. Sonra Romalılar. Sonra Bizanslılar. Ardından Araplar, Selçuklar, Moğollar, Tatarlar (Çingizler) daha sonra da Osmanlılar. Osmanlıları, Safavi İranlıları ve nihayet Ruslar izliyor. 

Ermeni soykırımı iftirası üzerinde dertleşmeye devam ediyoruz. Eskiler “tedhiş” derlermiş, “korkutma, dehşete düşürme” anlamında. Yabancı kökenli “terör”den daha dolu bir kelime, “tedhiş.” Tanımadığınız birilerinin, sizinle uzaktan yakından ilgisi olmayan bir davaya ilişikin haklı ya da haksız emellerine kavuşabilmek için sizi ya da yakınlarınızı cezalandırmaları. Siyasi hayallerine kavuşabilmek için olayda en ufak bir dahli olmayan masum insanların kanına girmeyi mübah görmektedirler. Öldürebilirler, sakatlayabilirler, evinizi havaya uçurabilirler. 
Başkasının sırtından alınan “hak,” haklı olmaktan çıkar. Tethişçilik bunun için dehşet verici olduğu kadar da aşağılık bir iş. 

“Adım çıkmış bin beş yüze, hiç iner mi beş yüze” mealinde bir söz vardır. Bu Ermeni meselesinde de o hesap! Soykırım iftirası, “bunlar Türk’türler, yaparlar mı, yaparlar”a kadar geliyor! Daha baştan önyargılı bir atmosferde yeşertildiği için de Türkiye’de büyük infial yaratıyor. Öyle ki, biz soykırım yapmadık demek şöyle dursun, mesele üzerinde konuşmak bile zul gelir oldu! 
Sanki Çanakkale’yi bir kez daha yaşıyoruz. Yedi düvel toplanmış, üstümüze geliyorlar. En son da Polonya’nın soykırım iftirasına ortak olmasına üzüldük. Polonya’nın tutumuna özel bir önem atfetmemizin nedeni de Lehistan’ı Osmanlı’dan bu yana mazlum bir ülke olarak görmüş, benimsemiş olmamız. 

Bugün sizlere 2005 yılının Mart’ında İslâm dünyasına da “kadın imamlığı” şeklinde sıçradığı anlaşılan evrensel bir gelişmeden söz etmek istiyorum: kitaplı dinlerde geleneksel olarak erkeklerin deruhte ettikleri rahiplik, imamlık gibi görevlere kadınların da talip olmaları ve üstlenmeleri ile şeklindeki gelişme. İslâm’da bir kadının imamlığının ancak cemaatte erkek yoksa kabul edildiği malum. Meğer ki, cemaatte erkek olmasın, kadının imamlığı ne Hazreti Muhammet, ne dört halife, ne de sonraki dönemde görülmüş. Buna karşın, Prof. Amina Wadud isimli Afrika kökenli bir Amerikalı hanım, 18 Mart’ta üstelik bir kilisede, New York’daki Episkopal Katedralinde 100-150 kişilik bir gruba Cuma namazı kıldırıyor ve hayattaki en büyük emelinin İstanbul’da, Sultan Ahmet camiinde imamlık etmek olduğunu söylüyor. 

Bu yıl Mart’ın üçüncü Cuma’sı ayın 18’ine rastladı. O gün, dünyanın her yerindeki Müslümanlar gibi Amerika Birleşik Devletleri’nin New York şehrinde yaşayan Müslümanlar da Cuma farzını eda etmek üzere bir araya geldiler. Şu farkla ki, sayıları yüz elliyi bulan kadınlı erkekli bu New York grubu, Cuma’yı bir camide ya da mescitte değil, bir katedralde, Manhattan’daki Episkopal Katedrali’nde kıldılar. 
Koskoca New York’ta Cuma namazı kılacak başka yer mi kalmadı, Episkopal katedrali niye? diye soracak olursanız, cevabı, evet, başka yer kalmamış; çünkü, bu New York’lu Müslüman kardeşlerimiz Cumayı ille de bir kadın imam kıldırsın istemişler! 

Antropoloji, dünya halklarının adetlerini, ananelerini, efsanelerini, mitolojilerini inceleyen bilim dalı. Antropologlar, inançlar bugünden yarına değişmez, insanoğlunun dünya görüşü “sıçramaz” diyorlar. Kadim efsaneler, halkların belleklerine kazınıyor. Hiçbir zaman tamamen terkedilmiyorlar ama tarihi gelişmeler doğrultusunda yeniden yorumlanıyor, şekil değiştiriyorlar. 

Günümüz Avrupası halklarını oluşturan “aslî nesep”lerden birisinin “Germenler” olduğundan bahsetmiştik. Almanya, Danimarka, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, İsveç, Norveç, Avusturya, İsviçre, Kuzey İtalya, İzlanda, hatta, Kuzey ve Orta Fransa ile aşağı İskoçya ve İngiltere’yi oluşturan halkların kökenleri “Germen.” Germen kavimleri, Hıristiyanlıkla İsa’nın doğumundan beş yüz yıl sonra ancak tanışıyorlar. Ancak, Germen Avrupa’nın Hıristiyan olması büyük çatışmalar sonucu mümkün olabiliyor. Dokuzuncu hatta onuncu yüzyılı buluyor. 

“Avrupa” sözcüğünün nereden geldiğini bilmem hiç düşündünüz mü? Bir rivayete göre, Avrupa adını Finike prensesi Europa’dan alıyor. Finikeliler günümüzde Lübnan’ın olduğu Doğu Akdeniz kıyılarında yaşayan denizci bir halk – bu hesapça Prenses Europa Orta Doğulu bir genç kız oluyor. Efsaneye göre, pagan Yunanlıların en büyük tanrıları Zeus, Finikeli genç kıza aşık oluyor. Beyaz bir boğa şekline giriyor, Prenses Europa’yı kaçırıyor, Girit adasının batısına getiriyor. Europa o kadar güzelmiş ki, Zeus onu kaçırdığında güneş de onunla birlikte gidiyor, Batı istikametinde prensesin gözden kaybolduğu yerde kayboluyor. O gün bugün, Doğu Akdenizin Lübnan sahillerinden bakanlar, güneşin Europa’nın gözden kaybolduğu batıda battığını görürlermiş. Hatta, Arapça ve İbranicede “gün batımı” anlamına gelen “ereb” kelimesi de aslında bu Finike prensesinin isminden türemişmiş. 

“Akıl sağlığı” dediğimiz kavramı, hemen hepimiz, “birey” bağlamında düşünürüz. Yaygın kültürün de “hastalanabileceği” olgusu üzerinde hemen hiç durulmaz. Oysa, “toplumsal patoloji” diye de bir olgu var. Toplumlar da hastalanabiliyorlar.Sosyal psikologlar, toplumların hastalanmış olduklarını “doğal işlevlerini göremez” hale gelmeleri olarak tanımlıyorlar. Bir toplumun en doğal işlevi “hayatta kalmak.” Hayatta kalmak, ve tarihin derinliklerine gömülüp kalmamak. Aztekler, İyonyalılar, Hititliler, Finikeliler, adları unutulmuş, kabirleri dağılmış nice diğer kavimler gibi, bir efsaneye, bir masal kavme dönüşmemek. Diriliğini muhafaza etmek. Bir toplumun, bir ulusun olmazsa olmaz işlevi bu.

“Hüccet” delil, kanıt demek. “Hüccetle müdafaa” ya da “apologetics” Hıristiyan ilâhiyatının bir dalı. Apologetics, Hıristiyan öğretisini, Hıristiyan dogmalarını savunmak, kanıtlamak, diğer bir deyişle, dogmalara “mazeret bulmak”la iştigal eder. Örneğin, Hazreti İsa’nın Allah’ın oğlu olduğu gibi bir inancın akıldışı ya da mantıksız olmadığını kanıtlamaya çalışır. Apolojistler, baba-oğul-kutsal ruh inancının diğer dinlerin inançlarından daha akla yatkın, ve dolayısıyla insanlığa daha “yararlı” olduğunu delillendirerek isbat etmeye çalışırlar.

Bu günkü sohbetimize bir hatırlatma yaparak başlamak istiyorum: VATAN AŞKI “FITRΔ DEĞİLDİR! İnsanlar hayata doğdukları topraklara aşık olarak doğmazlar. Aslına bakarsanız, ananın çocuğuna duyduğu sevgi hariç, “AŞK” olarak tanımladığımız hiçbir ruh hali doğuştan değildir. 
“Aşk” gönüllere bir tohum gibi yerleştirilir. Su verilir, yeterince ışık almasına, beslenmesine özen gösterilir. Büyütülür. Dünya dillerinin gelmiş geçmiş en etkileyici kelimesi/kavramı olan aşkın serpilmesi, güçlenmesi sağlanır. 
“Vatan” kelimesi aynı anda özlem ve adanmışlık duyguları uyandırabiliyorsa, “vatan”dır. “Anavatan” - ya da bazı dillerde kullanıldığı gibi “babavatan” - korunaklı, sevecen, güvenlikli bir sılayı söyler. Ana kucağını çağrıştıran bir sılayı. 

Öyle alışmışız ki Batı’yı sorgulamamaya, en garip, en çelişkili uygulamalarını bile adeta “doğal” karşılıyoruz. Kendi ülkemizde rastlasak şiddetle karşı koyacağımız gelişmelere onlardan geldiğinde tepki vermiyoruz. Tepki vermemekten de öte, “vardır bir bildikleri” şeklinde kabulleniyoruz. Örneğin, insanların düşüncelerinden dolayı suçlanamayacakları gibi, ifade özgürlüğü gibi temel demokratik haklar ihlâl edildiklerinde, bu ülkenin sağcısı da solcusu da ve haklı olrak ayağa kalkar! Oysa, olan aynen budur ve biz Batı’dan geldiği için olsa gerek, susuyoruz. Evet, “Nefret Yasaları”ndan bahsediyorum.
“Hate Laws” ya da “Bias Laws” dedikleri “Önyargı Yasalarından.” 

Ermeni tarihi esasen bir zorunlu göçler, tehcirler, tarihi olduğundan bahsetmiştik. Türkler kadar eski bir ulus Ermeniler. Bundan 2600 yıl kadar önce “Ermenistan” denilen toprakların bilinen ilk “işgalcileri” İranlılar. Sonra Büyük İskender. Sonra Romalılar. Sonra Bizanslılar. Ardından Araplar, Selçuklar, Moğollar, Tatarlar (Çingizler) daha sonra da Osmanlılar. Bizden sonra Safavi İranlıları ve nihayet Ruslar da var.  Osmanlıların Ermenilerle ilk temasları 1500lü yıllarda.